'Rừng' ứng dụng khai báo y tế: Cần một chuẩn liên thông dữ liệu

Có quá nhiều ứng dụng trùng tính năng liên quan tới khai báo y tế tại Việt Nam

Hiện nay tính trên cả hai kho ứng dụng di động cho Android và iOS tại Việt Nam có tới hàng chục ứng dụng cùng chức năng khai báo y tế và thông tin liên quan tới Covid-19. Những chương trình này đa phần do bộ phận chính phủ phát hành như Văn phòng Bộ Y tế, Cục Tin học hóa (Bộ Thông tin và Truyền thông)… hoặc các tập đoàn công nghệ lớn tại Việt Nam như VNPT, BKAV… Mạnh về con số nhưng các ứng dụng này thiếu sự đồng nhất, cập nhật chậm và đa phần trùng chức năng.

Để xử lý tình trạng đó, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam ngày 10.9 đã có chỉ đạo về việc ứng dụng phần mềm duy nhất để phục vụ công tác phòng, chống dịch, trong đấy có chức năng khai báo y tế và theo dõi dịch tễ. “Ứng dụng, giải pháp phải thuận lợi để người dân sử dụng, phục vụ thiết thực cho phòng, chống dịch”, Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Một ứng dụng thống nhất như vậy sẽ giúp người dân thuận lợi hơn trong việc khai báo, theo dõi tình hình dịch bệnh Covid-19, tránh cảnh rối bời trong “ma trận” phần mềm như hiện nay. Nhiều chuyên gia công nghệ nội địa cũng đồng tình và đánh giá việc quy về một đầu mối này hoàn toàn khả thi, có khả năng xong xuôi nhanh chóng.

Ông Nguyễn Tử Quảng, Tổng giám đốc BKAV cho biết cốt truyện dịch liên tiếp có các bất thần trong 2 năm vừa qua nên Chính phủ khuyến khích các công ty, tập đoàn cùng tham dự chống dịch bằng những ứng dụng công nghệ thiết thực. Vì thế, dựa theo nhu cầu và thế mạnh của đơn vị, mỗi nơi xây dựng một ứng dụng riêng và cũng đã phát huy được hiệu quả trong từng thời điểm.

Đầu năm 2021, BKAV cũng chính là cửa hàng tham dự tốt với công việc này. Tuy nhiên, sự bất cập ở đây là vì có nhiều ứng dụng công nghệ tin tức phòng, chống dịch nhưng lại thiếu đi sự kết nối, liên thông do không có thiết kế chuyên sâu từ đầu.

“Các phần mềm này cần có sự nhất trí giống như xây một tòa nhà, phải có nhà kiến trúc trưởng”, ông Quảng nói. Cuối tháng 5, Trung tâm công nghệ phòng, chống dịch Covid-19 Quốc gia do Bộ Thông tin và Truyền thông thiết lập để thi hành việc chuẩn hóa các dữ liệu ở các ứng dụng hiện có trên thị trường.

“3 tháng qua, đơn vị đã có nhiều đợt họp giữa các cửa hàng cung ứng các phần mềm phòng, chống dịch và đã đi tới được kết quả kha khá khả quan trong thống nhất các nội dung dữ liệu liên thông”, lãnh đạo BKAV chia sẻ. Tập đoàn phần mềm này cũng đã và đang đóng góp ứng dụng mang tên Bluezone cho trận chiến chống Covid-19 tại Việt Nam và đã được nhiều người dùng cài đặt trên máy.

Theo Bộ Y tế, các ứng dụng đều thực hiện chức năng khai báo y tế, nhưng chưa tồn tại ứng dụng nào thực sự đảm bảo được đầy đủ đòi hỏi kỹ năng về khai báo y tế theo hướng dẫn tại Quyết định 2666/QĐ-BYT ngày 29.5.2021 của Bộ Y tế. Đặc biệt, chưa liên thông được dữ liệu khai báo, gây khó khăn rất lớn cho chuyện kiểm soát, khai thác, truy vết khi cần.

Có hơi nhiều nguyên nhân dẫn đến nhiều bất cập, chẳng hạn như mã quét QR Code ứng dụng quản lý di biến động dân cư của Bộ Công an và QR khai báo y tế của một số địa phương chưa nhất trí theo chuẩn chung, khiến các ứng dụng chưa đọc được QR của nhau. Hệ thống quản lý điểm khống chế QR Code và tờ khai y tế chưa liên thông dữ liệu.

Anh Nguyễn Hồng Phúc – chuyên gia công nghệ cho là dữ liệu khai báo của người dân hiện giờ bị phân mảnh, giống nhau vì thi hành trên quá độ chương trình khác nhau. Tuy vậy, việc tập hợp các thông tin đã có và chuẩn hóa thành bộ cơ sở dữ liệu duy nhất tận gốc khả thi và đã được thực hiện đơn giản đối với trình độ công nghệ thông tin như hiện nay.

“Mỗi người dân chỉ có 1 số căn cước công dân (CCCD) hoặc minh chứng thư (CMTND), nếu lấy này là mã định danh chính rồi kết nối các dữ liệu đã có như lịch sử tiêm vắc xin, khai báo y tế, tình trạng di chuyển… sẽ dễ dàng trả về kết quả chính xác cho công dân cụ thể”, anh giải thích. Bằng cách sàng lọc dựa trên số CCCD hoặc CMTND sẽ giảm tải việc so sánh dữ liệu trên các dữ liệu khác như họ tên, ngày tháng năm sinh, nơi ở, số điện thoại…

Đồng quan điểm, anh Đoàn Hải Đăng – quản lý dự án thuộc Trung tâm phát triển phần mềm ICS.GLC (FPT Software) nói: “Cá nhân tôi cỗ vũ đề nghị này và cũng mong chờ ứng dụng khai báo duy nhất toàn dân từ lâu rồi”. Hiện anh Đăng cũng chỉ sử dụng phần nào mềm để khai báo dịch tễ là Sổ Sức khỏe điện tử do Bộ Y tế phát hành.

“Việc trích xuất và hợp nhất thông tin công dân từ các ứng dụng từng khai báo về một chương trình không có gì khó khăn bởi dữ liệu này không nhiều, chỉ là các tin tức định danh. Hiện nay các phần mềm đều ôm đồm nhiều thứ nên mới dẫn tới hiện tượng dữ liệu dư thừa”. Theo anh, có nhiều cách để lập trình viên cũng đều có thể xử lý, chuyển đổi thông tin từ những ứng dụng không giống nhau về thành dữ liệu cho 1 phần mềm, nhưng đơn giản đặc biệt là bộ phận quản lý đòi hỏi dịch vụ phát triển chương trình hiện hành xuất những gì cần thiết theo chuẩn định dạng mà ứng dụng mới yêu cầu. Sau khi quá trình hoàn tất, việc còn lại chỉ là nhập hết số thông tin đó vào phần mềm mới.

Giám đốc công nghệ của Công ty cổ phần Lendbiz Lê Hoàng Nguyên cũng đánh giá quyết định áp dụng phần nào mềm khai báo là rất cần thiết vì việc quản lý dữ liệu cần thiết sự thống nhất. Hiện nay Việt Nam đã có cơ sở dữ liệu quốc gia về dân sinh của Bộ Công an, vì vậy các ứng dụng cần có sự liên kết với cơ sở dữ liệu này để dễ quản lý, cùng theo đó thuận tiện cho người dân.

“Việc còn sót lại có lẽ là ra sao để trải nghiệm của người sử dụng trên phần mềm mới được tối ưu, việc khai báo, truy xuất tin tức dễ dàng và thuận tiện, từ đó mới khuyến khích người dân cài về máy và sử dụng thường xuyên”, anh Nguyên bày tỏ.

Hiện tại, một số quốc gia trong khu vực Đông Nam Á cũng đã và đang sử dụng phần mềm nhất trí cho việc khai báo, theo dõi tình hình Covid-19 như Campuchia, Brunei, Indonesia, Lào, Singapore, Thái Lan.